Aleksandryt - mineralny kameleon

Szmaragd za dnia, rubin w nocy. To określenie doskonale pasuje do aleksandrytu. Kamień zmienia swe barwy z łatwością kameleona.

Kamień odkryto w 1830 r. w pobliżu Jekaterynburga na Uralu (Rosja), podczas poszukiwania szmaragdów w dolinie rzeki Tokowaja. Znalazł go fiński mineralog dr Nils Nordenskjold, ten sam, który kilka lat później odkrył demantoid. Nazwę nadano dopiero w 1842 r., z okazji 24 urodzin cara Aleksandra II. Nieoficjalna wersja mówi, że kamień odkryto w dniu urodzin cara i dlatego nazwano go ku jego czci już w 1830 roku. Do popularności aleksandrytu w Carskiej Rosji przyczyniła się nie tylko trafna nazwa, ale też jego kolory. Bowiem czerwony i zielony były wówczas barwami narodowymi imperialnej Rosji. W Rosji carskiej był kamieniem niezwykle popularnym, natomiast wśród Polaków nie cieszył się uznaniem, gdyż kojarzony był z carskim zaborcą.

Aleksandryt – uważany jest za rzadką i najszlachetniejszą odmianę chryzoberylu czyli tlenkiem glinu i berylu, przezroczysty, kamień szlachetny. Szczególnie pięknym okazom nadaje się szlif brylantowy, zwiększając tym samym połysk i wywołując wrażenie migotliwości. Ceny aleksandrytów na rynkach jubilerskich są bardzo wysokie. Okazy uralskie są bardzo poszukiwane przez kolekcjonerów minerałów na całym świecie. Jego cena może wynosić nawet 35 000 USD za karat, Twardość w skali Mohsa: 8,5.

Aleksandryt jest kamieniem bardzo ciekawym o niepowtarzalnych właściwościach. Według ezoteryków aleksandryt jest amuletem na wszelkiego rodzaju klątwy rzucane przez nieprzyjaciół i ma magiczną moc uzdrawiania. Mistycy XIX w. twierdzili, że Aleksandryt ustanawia harmonię między ciałem fizycznym, astralnym, mentalnym danej osoby. Wzmacnia zdolności twórcze i sprzyja wyobraźni. Może też zwiększać zdolności intuicyjne np. w zakresie wyjścia z trudnej sytuacji. W Indiach Aleksandryt służył do ochrony przed alkoholizmem, świerzbem, trądem. Uważa się, że Aleksandryt ma korzystny wpływ na krew, pomaga leczyć choroby naczyniowe, oczyszcza krew, normalizuje ciśnienie krwi. Podobno noszenie tego kamyczka w postaci kolczyków, chroni przed chorobami trzustki, a jako wisiorek, czy w pierścionku, leczy choroby śledziony i jelita cienkiego i grubego. Pomaga właścicielowi stać się bardziej spokojnym, rozsądnym, przyczynia się do zwiększenia jego komunikacyjności. Dobry talizman dla ludzi z cholerycznym temperamentem.

Można założyć, że kamień ten przejmuje dobre i negatywne fale ludzkiego organizmu.  Kamień ten przynosi szczęście, ale nie wszystkim.

Szczególnie pozytywnymi względami obdarza ludzi urodzonych w znaku Bliźniąt. Dla niektórych znaków jest obojętny, a innym niesie nieszczęście, choroby i śmierć. Jest to zjawisko rzadkie, pod tym względem można aleksandryt porównać jedynie z perłami.

Aleksandryt -Kamieniem Merkurego  inaczej akwamaryna (odmiana chryzoberylu).  Znak Bliźniąt jest pod opieką Merkurego, boga kupców i złodziei, lekarzy i dyplomatów. Merkury jest również opiekunem korespondencji, pracy twórczej oraz wszelkich inteligentnych poczynań w każdej postaci. Planeta Merkury jest jedyną planetą w układzie słonecznym, która cechuje zmienność położenia ekliptyki.
Przyczynę tego dziwnego zjawiska dopiero w latach dwudziestych wyjaśnił Albert Einstein. Siła pola grawitacyjnego Merkurego w połączeniu ze znaczną prędkością ruchu sprawiają, że elipsa Merkurego również wiruje wokół Słońca. Tę zmienność położenia orbity Merkurego dostrzegli już starożytni Grecy, nazywając Merkurego posłańcem bogów, a zmiany w jego położeniu przypisywano kontaktom z bogami. W astrologii przyjmuje się, że właśnie Merkuremu wybrańcy Bliźniąt zawdzięczają  najwyższą w Zodiaku inteligencję (oczywiście statystycznie), łatwość wyrażania myśli i zamiłowanie do wszelakich zmian.

Wymownym przykładem tej tezy są dzieje rodziny Romanowych. Aleksandryt był klejnotem koronnym i stąd też prawdopodobnie przyjęła się jego nazwa. Klejnot ten przywieziony z Uralu szczególnie spodobał się carowi Fiodorowi i on też przekazał umiłowanie do tego kamienia swoim następcom.  Fiodor (1676 - 1682) był pierwszym z carów, który, rozmiłowany z naukach, rozpoczął przebudowę cywilizacyjną Rosji, w kierunku kultury zachodniej. Jego rzeczywisty następna Piotr Wielki (1682 - 1725) stworzył podwaliny przyszłej potęgi państwa rosyjskiego. Obaj byli Bliźniakami i im aleksandryt przynosił szczęście. Osiągnęli bardzo dużo i obaj umarli śmiercią naturalną, czego nie można powiedzieć o pozostałych carach i carycach.

Barwa:
Trudno jest jednoznacznie określić jego kolor, ponieważ zmienia barwę od purpury do ciemnoniebieskiego fioletu. Zmienia też swoją jasność. Można to tłumaczyć kątem padania światła, ale doświadczalnia dowiedziono, że wraz z załamaniami psychicznymi osoby, która go nosi kamień ten szybko ciemnieje.  Zielony, niebieskozielony, fioletowy, czerwony, purpurowy.  W zależności od oświetlenia zmienia barwę: w świetle dziennym jest zielony, w sztucznym oświetleniu - czerwony (zjawisko to jest spowodowane obecnością  metali chromu i żelaza w kryształach aleksandrytu).

Jak odróżnić naturalny aleksandryt od imitacji? Jeśli w świetle dziennym kamień jest niebiesko-zielony lub niebiesko-fioletowy, a w świetle sztucznym czerwono-fioletowy, to mamy do czynienia z syntetykiem.

Zastosowanie:
Kamień jubilerski. Łatwo pęka podczas cięcia i polerowania. Kamień kolekcjonerski. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii udało się wyprodukować syntetyczny aleksandryt, który jest wykorzystywany: w laserach,  do produkcji iluminatorów w statkach kosmicznych oraz sztucznych satelitach. W przestrzeni kosmicznej nie ma ochrony przed szkodliwym promieniowaniem  ultrafioletowym i innymi promieniowaniami kosmicznymi. Aleksandryt ma zdolności do odfiltrowywania różnych części widma światła. To właśnie ta właściwość wywołuje zmiany jego barwy.

Występowanie:
Występuje w skałach metamorficznych i pegmatytach.  Może występować w złożach okruchowych. Najcenniejsze aleksandryty pochodzą ze złóż: Na Uralu (Rosja), gdzie odkryto je w latach trzydziestych XIX wieku (1834).  Złoża na Uralu są obecnie prawie całkowicie wyeksploatowane.  Tu znaleziono najpiękniejszą i największą grupę kryształów aleksandrytu - druzę składającą się z 22 kryształów o masie 5 kg. Na Sri Lance - Latpandura. Tu znaleziono największy, pojedynczy kryształ, po przecięciu i oszlifowaniu zachował masę 66 karatów, przechowywany jest w Smithsonian Institution w Waszyngtonie). W Brazylii - Minas Gerais, Bahia. W Birmie - Mogok. Na Madagaskarze - Tsarasatro, Ambatosoratra. Na Tasmanii i w USA.
 
Najpiękniejsze okazy aleksandrytów uralskich znajdują się w Muzeum Mineralogicznym im. A. E. Fersmana Akademii Nauk w Moskwie.